Regelgeving rond dieselmotor emissies bij heftrucks

In dit artikel leest u over:

• Het toepassingsgebied
• Over dieselmotoremissies
• Mag mijn diesel heftruck binnen rijden?
• De diesel heftruck tot 12 ton uitgefaseerd
• Wat wordt verstaan onder een binnen situatie
• Over de elektrische heftruck als alternatief

De BIM heeft grote impact op bedrijven waar dieselaangedreven materieel in gebruik is en bij de aanschaf van nieuw materieel. Denk aan vorkheftrucks (install-based & aanschaf/verkoop), maar ook hoogwerkers, aggregaten, palletwagens én het (eigen) bestelwagenpark, bussen, kleine vrachtwagens, etc. De BIM heeft daarmee ook impact op de huur- of leaseafspraken.

De BIM is toepasbaar op werkzaamheden of arbeidsplaatsen waar werknemers worden blootgesteld aan dieselmotoremissies (DME).

DME is geclassificeerd als genotoxisch carcinogeen. Dat betekent dat iedere mate van blootstelling aan DME gevaar voor de gezondheid met zich meebrengt. DME wordt gevormd tijdens de verbranding van dieselolie in motoren. Blootstelling hieraan kan plaatsvinden bij gebruik van dieselmotoren in een omsloten ruimte of buiten wanneer werkzaamheden moeten worden verricht in de directe omgeving van de plaats waar DME vrijkomt.

De Arbeidsomstandighedenwet legt de werkgever de verplichting op de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen te voorkomen, of zoveel mogelijk te minimaliseren. Het treffen van beheersmaatregelen kent een wettelijke volgorde in prioriteit: de arbeidshygiënische strategie. Voorop staat de verplichting om een kankerverwekkend(e) stof of proces als DME zoveel mogelijk te vervangen door een niet-kankerverwekkend(e) stof of proces. Als dit technisch niet mogelijk is, moet de blootstelling zoveel mogelijk worden voorkomen of tot een zo laag mogelijk niveau worden teruggebracht door het nemen van alle technisch uitvoerbare maatregelen. Technisch uitvoerbaar wil zeggen dat de voorziening, installatie of machine operationeel beschikbaar is en in de betreffende situatie toepasbaar.

Het uitgangspunt van de Inspectie is blootstelling aan schadelijke DME te voorkomen of zoveel mogelijk te verminderen. Vrijwel in alle gevallen betekent dit dat de DME-bron – dus het voertuig of arbeidsmiddel – moet worden vervangen door een alternatief dat elektrisch-, LPG-, waterstof- of aardgasaangedreven is.

Al sinds 1 januari 2003 is het voor bedrijven verboden om diesel heftrucks tot 4 ton hefvermogen in gesloten ruimtes in te zetten. In de vernieuwde BIM kijkt de Inspectie bij het gebruik van dieselmotoraangedreven vorkheftrucks in een binnensituatie naar de lastcapaciteit én leeftijd van het materieel. Onderstaande afbeelding toont wat geldt na introductie van de vernieuwde BIM:

De geldende regels voor heftrucks in binnensituaties volgens de vernieuwde BIM. Bron: BasisInspectieModule Blootstelling aan dieselmotoremissies.

Daar komt bij dat zolang de vorkheftruck(s) nog niet vervangen zijn, de werkgever DME-beperkende maatregelen moet nemen, tenzij de vorkheftrucks voldoen aan minimaal Stage IIIb fasenorm. Zie een overzicht met de fasenormen hieronder.

Alternatieven voor diesels zijn elektrische vorkheftrucks, aardgas-, waterstof- of LPG-aangedreven vorkheftrucks (waarbij de laatstgenoemde voorzien zijn van een katalysator).

Bron: BasisInspectieModule Blootstelling aan dieselmotoremissies. Het overzicht van Euro-, Stage-, en Tiernormen. De Europese norm Stage IIIB komt overeen met de Amerikaanse Tier 4 interim. De Europese norm Stage IV komt overeen met de Amerikaanse Tier 4 final.

Ook in andere situaties, waaronder buitensituaties, moet de werkgever diesel aangedreven voertuigen of arbeidsmiddelen uitfaseren of schriftelijk kunnen onderbouwen waarom vervanging in het specifieke geval niet mogelijk is. Het gaat in ieder geval om de toepassingen zoals in de afbeelding hieronder getoond, waarvoor alternatieven al beschikbaar zijn.

Voor dieselaangedreven heftrucks tot 12 ton (binnen en buiten), waarvoor een uitstootvrij alternatief bestaat (in de vorm van zware elektrische heftrucks of aardgas / LPG aangedreven heftrucks), geldt dat deze moeten worden uitgefaseerd (op termijn vervangen). Óf de gebruiker moet schriftelijk kunnen onderbouwen waarom vervanging in het specifieke geval niet mogelijk is omdat het niet technisch haalbaar is, of operationeel niet beschikbaar / inpasbaar is in het werkproces. Dit geldt voor nieuwe aanschaf. Voor heftrucks tot 12 ton die in gebruik zijn, wordt een passende overgangstermijn bepaald ter vervanging van het materieel.

In voorkomende gevallen geldt dat zolang vervanging niet mogelijk is, voorzieningen moeten worden getroffen om de blootstelling aan DME te voorkomen of te beperken tot een zo laag mogelijk niveau.

Van een binnensituatie is sprake als een ruimte ten minste omgeven is door drie aansluitende wanden en een dak. Voor overige ruimten is nog sprake van een binnensituatie als maximaal een aaneengesloten stuk van 25% van de totale lengte van de wanden ontbreekt. Zijn in een wand openingen gemaakt door het openzetten van deuren en/of ramen, dan telt deze wand nog steeds mee. Dat is niet meer het geval

als de deur het volledige oppervlak van een wand vrij maakt, zoals bij een garagedeur het geval is. Ontbreekt enkel het bovenvlak, bijvoorbeeld het ruim van een schip, dan is ook sprake van een binnensituatie.

Voor meer informatie verwijzen we u voor nadere informatie naar het officiële document BasisInspectieModule Blootstelling aan dieselmotoremissies: